"Gezond leven was nog nooit zo makkelijk!"

Voedingsdeskundige Dagmar von Cramm schreef talrijke boeken over koken en is hoofdredacteur van het internationale tijdschrift 'eathealthy'. We spraken met haar over een gezonde leefstijl, gezond eten en de juiste manier om verse producten te bewaren en te bereiden.

Het menselijk lichaam kan veel hebben. Veel van deze ‘zonden’ worden zonder veel problemen opgevangen, vooral als we jong en actief zijn. Pas op latere leeftijd beginnen de problemen – van obesitas tot diabetes en hoge bloeddruk, van hartproblemen tot zelfs kanker. Waarom zou je dat risico nemen? We hebben nu meer dan ooit de mogelijkheid om gezonder te eten. Daar zouden we meer gebruik van moeten maken.

Wat we eten en drinken wordt vaak al van jongs af aan bepaald en als het ware geprogrammeerd in ons brein. Hier komt dus niet altijd logisch redeneren bij kijken. Onze reukzin ligt niet voor niets zo dicht bij onze hersenstam; de geur van verse broodjes in de ochtend is vaak al genoeg om ons te laten toegeven. Daarnaast zijn we ook nog eens geprogrammeerd om alles te eten wat we voor ons krijgen, zelfs als we eigenlijk al vol zitten. Overleven was vroeger een zaak van inslaan van voedsel als het beschikbaar was. Tot slot is ook niet onbelangrijk dat het gewoon handig is om kant-en-klaar-maaltijden te eten. Ze zien er vaak smakelijk uit, hebben sterke smaken en worden ons aan alle kanten voorgeschoteld. Probeer dan nog maar eens logisch te blijven redeneren en voor de gezonde optie te gaan.

Je vindt vaak goede voedingspatronen in landen die vasthouden aan traditionele eetgewoontes waarin plantaardige producten en lokale ingrediënten een hoofdrol spelen. Dit is bijvoorbeeld het geval in Mediterraanse en Scandinavische landen, maar ook in de Japanse en Thaise keuken is dat het geval. Zodra de industrialisatie zijn intreden doet zie je echter dat mensen vergeten voor zichzelf te koken en dat het dieet steeds meer uit bewerkte voeding gaat bestaan.

Het is nog nooit zo makkelijk geweest om gezond te eten – supermarkten op iedere hoek van de straat, markten met verse producten. Het hoeft ook niet altijd een uitgebreide maaltijd te zijn. Ik eet zelf bijvoorbeeld graag ‘overnight oats’: havervlokken die ik ’s nachts laat weken en ’s ochtends eet als muesli, met fruit en noten. Supersimpel, maar wel heel gezond. Smoothies van fruit en groenten heb je ook zo klaar, gewoon met wat je nog hebt liggen in de fruitmand of groentela hebt liggen. Het is ook veel makkelijker en gezonder om te snacken met een stuk fruit dan met een reep chocolade. Met verse ingrediënten zet je snel iets heel lekkers op tafel.

Natuurlijk! Er zijn veel onderzoeken gedaan die laten zien dat dit onzin is. Het probleem is eerder dat veel mensen die aanbevolen hoeveelheid helemaal niet halen. Het zou al grote winst zijn als iedereen die hoeveelheid wel zou halen. We zijn helaas ook geprogrammeerd om de voorkeur te geven aan voedsel met veel calorieën, dus met veel suiker en vet. Dit doen we om voorbereid te zijn op tijden van honger. Een wortel klinkt dan nou eenmaal niet zo aantrekkelijk. Die moet worden gewassen, gesneden, en dan moet er misschien ook nog wel iets anders bij geserveerd worden. Rauwe groenten en fruit zijn lekker, maar vaak geen echt alternatief voor ongezondere verleidingen.

Een hele belangrijke rol! Bladgroenten en groenten met wortels kunnen er snel oud uit gaan zien als ze niet op de goede manier behandeld worden in de winkel. Bij groenten als kolen, paprika’s, aubergine en pompoen merk je niet direct dat ze hun voedingswaarde verliezen, maar het gebeurt wel. Licht, warmte en zuurstof zijn de grootste ‘vitamine-killers’.Daarom is het belangrijk dat je niet alleen verse producten koopt, maar ze ook goed bewaart, zodat ze zo lang mogelijk vers blijven; dus in een koele, donkere plek, met de juiste luchtvochtigheid.

Natuurlijk! Als het op opslag en bewaren van producten gaat, laat de landbouw zien hoe het moet. Dankzij de landbouw hebben we zulke mooie, lokaal geproduceerde appels in januari. Om tenminste drie porties groenten per dag te kunnen eten zonder om de haverklap naar de supermarkt te moeten, hebben we thuis moderne opslagmethodes nodig. Bepaalde bereidingsmethodes kunnen ook helpen om voedingsstoffen te behouden. Zo is stomen bijvoorbeeld goed voor groenten. Moderne apparaten zoals mixers en keukenmachines en goede, scherpe messen zijn essentieel en maken gezond eten aanzienlijk makkelijker.

Dat vind ik een heel goede ontwikkeling. Vooral de individuele instelling van de temperatuur en de luchtvochtigheid vind ik geweldig. Daarnaast heb je door de goede verlichting overal ook goed zicht op, wat erg handig is als je veel verschillende soorten producten in de koelkast hebt. Natuurlijk is het ook handig da je zoveel ruimte hebt voor al je spullen. Ik denk er eerlijk gezegd aan er ook een te kopen voor onze testkeuken!

Die zegt veel over ‘eathealthy’ en de boeken waar ik momenteel aan werk. Onze testkeuken is ook onze privé-keuken. Daarom heb ik soms al zomerkruiden in de winter, die ik wel goed wil bewaren. Of bijvoorbeeld deeg voor koekjes in de zomer. We hebben natuurlijk ook onze testproducten, zoals tofu en zuivel. Onze koelkasten zitten soms echt bomvol. Vooral als we een fotoshoot hebben, dan hebben we verse producten nodig die er goed uitzien.

We kijken hier graag dingen af, dus de bloemkool-gekte komt vast ook snel deze kant op. Ik ben persoonlijk groot fan van het ‘van-kop-tot-staart’-concept, waarin elk deel van een product wordt gebruikt, in plaats van slechts een deel ervan. Ik houd van soep van radijsbladeren en van gestoomde koolraap. Van de bloemkool kun je de bladeren ook prima gebruiken, die geven je soep of saus ook nog een beetje kleur. Er zitten een heleboel vitamines in de bladeren, die we eigenlijk altijd weggooien. Het beste kun je de bladeren gelijk van de groente halen en apart bewaren. Anders onttrekken de bladeren voedingsstoffen en water aan de groente zelf, die daardoor versheid verliest.

Alles is eigenlijk belangrijk. Maar foliumzuur is bijvoorbeeld onvervangbaar voor celregeneratie. Voedingsvezels ondersteunen het immuunsysteem, wat ook goed kan zijn voor hoe we voor de dag komen. Belangrijkst is dat al deze stoffen te vinden zijn in groenten! Omdat ik persoonlijk ook genetisch gezien vatbaar ben voor botontkalking, houd ik ook mijn calcium in de gaten, en dus mijn zuivelinname. Bovenal ben ik overtuigd van de werkzame bestanddelen in plantaardige voedingsmiddelen. Iemand die gezond is van binnen, zal er ook van buiten gezond uitzien. Hier geldt het volgende principe: hoe gevarieerder, kleurrijker en divers je eetpatroon, hoe beter je eruit ziet!